pradhanmantri poshan shakti (mdm) history importance and benefits

pradhanmantri poshan shakti (mdm) history importance and benifitsप्रधानमंत्री पोषण शक्ती (मध्यान्ह भोजन योजना) – इतिहास, महत्व आणि फायदे

इतिहास:

मध्यान्ह भोजन योजना (MDM) १५ ऑगस्ट १९९५ रोजी सुरू करण्यात आली होती. या योजनेचा उद्देश शाळेत जाणाऱ्या बालकांना पोषण आहार पुरवणे, तसेच शालेय शिक्षणात त्यांची उपस्थिती आणि एकाग्रता वाढवणे हा होता. या योजनेनुसार सरकारी शाळा, स्थानिक शाळा आणि मदरशांमध्ये इयत्ता पहिली ते आठवीपर्यंतच्या विद्यार्थ्यांना दररोज मध्यांन्ह भोजन दिले जाते. या योजनेचा विस्तार २०२१ मध्ये “प्रधानमंत्री पोषण शक्ती” म्हणून करण्यात आला, ज्यात पोषणाच्या दृष्टीने अधिक लक्ष केंद्रित केले आहे.

महत्व:

१. शिक्षणाची गारंटी: मध्यान्ह भोजनामुळे विद्यार्थी नियमितपणे शाळेत येतात आणि त्यांच्या शिक्षणाची गुणवत्ता सुधारते.

२. पोषणाचा पुरवठा: गरीब आणि वंचित कुटुंबातील मुलांना पोषक आहाराची कमतरता भासू नये म्हणून या योजनेअंतर्गत त्यांना संतुलित आहार पुरवला जातो.

३. लैंगिक समानता: मुलींच्या शाळेत जाण्याचे प्रमाण वाढले आहे, कारण या योजनेत मुलींनाही समाविष्ट करण्यात आले आहे. त्यामुळे मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन मिळते.

४. सामाजिक समावेश: विविध समाजातील मुलं एकत्र येऊन जेवण घेतात, ज्यामुळे समाजातील भेदभाव कमी होतो आणि सर्वांना समानता अनुभवायला मिळते.

फायदे:

१. शारीरिक आणि मानसिक विकास: संतुलित आहारामुळे मुलांचे शारीरिक आणि मानसिक विकास चांगल्या प्रकारे होतात, ज्यामुळे त्यांची एकाग्रता आणि शैक्षणिक कामगिरी वाढते.

२. कुपोषण कमी होणे: गरीब कुटुंबातील मुलांना पुरेसा पोषक आहार मिळाल्यामुळे कुपोषणाची समस्या कमी होते.

३. शालेय उपस्थिती वाढणे: नियमित जेवण मिळाल्यामुळे मुलं शाळेत नियमित येतात, जे त्यांच्या शिक्षणासाठी महत्त्वाचे आहे.

४. स्वच्छता आणि आरोग्य शिक्षण: या योजनेत स्वच्छतेचे महत्त्व देखील शिकवले जाते, ज्यामुळे मुलांना स्वच्छतेच्या सवयी लागतात आणि त्यांचे आरोग्य सुधारते.

प्रधानमंत्री पोषण शक्ती योजना केवळ विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणाचाच आधार नाही, तर त्यांच्या आरोग्य आणि विकासासाठी देखील अत्यंत महत्त्वाची आहे.