भारतीय स्वयंपाककला: भांडीपासून मिलेट्सपर्यंत|Understanding Indian Cooking: From Utensils to Millets
भारतीय स्वयंपाकघर हे केवळ जेवण बनवण्याचे ठिकाण नसून, आपली संस्कृती, परंपरा आणि चवींचा एक अनोखा संगम आहे. स्वयंपाक करताना वापरली जाणारी विविध प्रकारची भांडी, डाळी, मसाले आणि शिजवण्याच्या पद्धती ही आपल्या आहारशैलीत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. भारतीय स्वयंपाकघरातील प्रमुख भांडी जसे की तवा, कढई, कुकर, पातेली, लाटणं, ओखली-मुसळ यांचा उपयोग आपल्या रोजच्या स्वयंपाकात होतो. तसेच, हळद, धणे, जीरे, मिरे, दालचिनी यांसारखे मसाले आणि त्यांचे गुणधर्म आपल्या आरोग्यासाठीही लाभदायक ठरतात.
विविध प्रकारच्या डाळींचा आपल्या आहारात समावेश केला जातो, जसे की तूर डाळ, चणा डाळ, मूग डाळ, मसूर डाळ इत्यादी. हे सर्व पदार्थ आणि त्यांची पद्धतशीर माहिती आपल्याला केवळ रुचकरच नाही तर पोषक आहारही देते. वाफवणे, तळणे, भाजणे, उकडणे यांसारख्या पाककृतीच्या विविध पद्धतींमुळे पदार्थात वेगवेगळ्या चवींचा समावेश करता येतो.
ही सर्व माहिती एकत्रितपणे भारतीय स्वयंपाकघराची ओळख करून देते. आपली संस्कृती, विविधता आणि खाद्यसंस्कृती यांचे प्रतीक असणारे हे स्वयंपाकघर म्हणजे एक अभिमानाचा विषय आहे.
- तांब्या – Copper Pot
- लोटा – Water Pot
- तवा – Griddle
- पळी – Ladle
- झार – Skimmer
- चिमटा – Tongs
- कटोरी – Small Bowl
- हरभरा डाळ / चणा डाळ – Bengal Gram Dal / Chickpea Split
- मूग डाळ – Green Gram Split / Moong Dal
- चणा डाळ – Chickpea Dal
- तूर डाळ – Pigeon Pea Split / Toor Dal
- लाखी डाळ – Red Lentil Split
- उडीद डाळ – Black Gram Split / Urad Dal
- मसूर डाळ – Red Lentil / Masoor Dal
- मटकी डाळ – Moth Bean Split / Matki Dal
- हळद – Turmeric
- लाल तिखट – Red Chili Powder
- धणे – Coriander Seeds
- जीरे – Cumin Seeds
- मसाला – Garam Masala (Mixed Spices)
- लवंग – Cloves
- दालचिनी – Cinnamon
- बडीशेप – Fennel Seeds
- जायफळ – Nutmeg
- तेजपान – Bay Leaf
- मेथी दाणे – Fenugreek Seeds
- मिरे – Black Pepper
- शाहजीरे – Caraway Seeds
- सोनफ – Fennel
- कुकर – Pressure Cooker
- भांडे – Pot / Vessel
- तवा – Griddle / Pan
- कढई – Wok / Deep Fry Pan
- लाटणं – Rolling Pin
- पातेली – Cooking Pot
- चिमटा – Tongs
- झार – Skimmer / Strainer
- गाळणी – Sieve / Strainer
- पळी – Ladle
- कुंडा – Mortar
- मुसळ – Pestle
- ताट – Plate
- वाटी – Bowl
- चमचा – Spoon
- मुगली – Small Container
- तांब्या – Copper Pot
- लोटा – Water Jug / Pot
- गॅस शेगडी – Gas Stove
- ओखली – Mortar
- तळणे – Frying
- वाफवणे – Steaming
- उकडणे – Boiling
- भाजणे – Roasting
- तांदूळ/धान शिजवणे – Simmering
- ओव्हनमध्ये भाजणे – Baking
- कढत तेलात तळणे – Deep Frying
- हळू गॅसवर शिजवणे – Slow Cooking
- कढईत परतणे – Sautéing
- ग्रिल करणे – Grilling
- धुरी देणे – Smoking
- मायक्रोवेव करणे – Microwaving
- ब्रोईल करणे – Broiling
- मॅरिनेट करणे – Marinating
- बाजरी – Pearl Millet
- सोरघम – Sorghum / Jowar
- रागी – Finger Millet
- कोद्रू – Kodo Millet
- सामा – Barnyard Millet
- कूटू – Buckwheat
- चेल्ला – Little Millet
- नाचणी – Proso Millet
- फिंगर मिलेट – Finger Millet
- मूँगफली – Groundnut (Although a legume, it is sometimes included in millet diets for its health benefits)
ही मिलेट्स पौष्टिक आणि आरोग्यासाठी लाभकारी असतात.